Recuerdos de Grecia: Οι εκθέσεις μου

30 Μαρτίου

Αξιότιμοι υπεύθυνοι καθαριότητας του Δήμου:

Σας στέλνω αυτή την επιστολή, διότι θα ήθελα να σας μιλήσω για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε εδώ και κάμποσες μέρες οι γείτονες της πολυκατοικίας στην οδό Ιθάκης, στην Κυψέλη. Υπάρχει στο δρόμο ένας κάδος που είναι γεμάτο με σκουπίδια λόγω της ατέλειωτης απεργίας των υπαλλήλων της καθαριότητας. Επίσης, εδώ και δύο μέρες τα σκουπίδια, που δεν χωράνε πλέον μέσα στον κάδο, έχουν αρχίσει να πλυμμηρίζουν το πάτωμα γύρω γύρω.

Επομένως, είμαι υποχρεωμένη να διαμαρτυρηθώ επειδή το διαμέρισμά μου βρίσκεται στο ισόγειο της πολυκατοικίας αυτής, ακριβώς μπροστά από τα παράθυρα του οποίου στέκει ο αναφερθείς κάδος. Το πρόβλημα έχει γίνει πλέον ανυπόφερτο, διότι εκτός από τη λογική συνέπειά του, δηλαδή οι μυρωδιές να μπαίνουν μέσα στο σπίτι μου όσο και να προσπαθώ να το αποφύγω, είναι και τα αδέσποτα ζώα —γάτες και σκυλιά—που μαζεύονται γύρω από τον κάδο και η φασαρία που προκαλούν. Περιττό να πω, βεβαίως, για τις αρρώστιες από τις οποίες κινδυνεύουμε όλοι οι γείτονες να προσβληθούμε λόγω της έλλειψη καθαριότητας μπροστά από την πόρτα μας.

Για τους λόγους αυτούς θα παρακαλούσα να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση τόσο για μένα όσο και για όλους τους γείτονες, όπως να σταλθούν υπάλληλοι στη γειτονιά για να ψεκάσουν το δρόμο· έτσι θα φύγουν τουλάχιστον οι άσχημες μυρωδιές και δεν θα έρθουν τόσα πολλά ζώα.

Έχω την ελπίδα ότι θα υιοθετήσετε τις προτάσεις μου.

Με εκτίμηση,

Ιουλία.

Ένα από τα πολλά πλεονεκτήματα που μας έχει προσφέρει το διαδίκτυο, είναι η δυνατότητα να κάνουμε τις αγορές μας χωρίς να βγαίνουμε από το σπίτι μας.

Το πιο θετικό, κατά την γνώμη μου, της διαδικτυακής αγοράς, είναι η απλότητα της διαδικασίας, επειδή το μόνο ειδικό πράγμα που χρειαζόμαστε είναι μία πιστωτική ή χρεωστική κάρτα. Βέβαια, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας πολύ σημαντικός: η ασφάλεια. Είναι αυτονόητο πως δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε οποιαδήποτε ιστοσελίδα που υπάρχει στο δίκτυο και προσφέρει προϊόντα. Όμως, με λίγη εμπειρία, αυτό το μικρό εμπόδιο μπορούμε να το ξεπεράσουμε εύκολα, διακρίνοντας τις ασφαλές ιστοσελίδες από αυτές που δεν είναι.

Ένα άλλο πλεονέκτημα που βλέπουμε σε αυτή την ηλεκτρονική διαδικασία είναι το γεγονός ότι μας επιτρέπει να αποφεύγουμε τις γνωστές ατέλειωτες σειρές στο ταμείο μέχρι να έρθει η σειρά μας να πληρώσουμε, καθώς και μάλιστα δεν πρέπει μετά να κουβαλήσουμε όλα μας τα καινούργια αποκτήματα μέχρι το σπίτι μας, το οποίο συμφέρει πολύ ειδικά όταν ο καιρός δεν είναι καλός και βρέχει ή κάνει κρύο.

Το επιχείρημα αυτών που προτιμάνε να κάνουνε τα ψώνια στα μαγαζιά είναι ότι, ψωνίζοντας μέσω του διαδικτύου, πρέπει να πληρώσεις τα έξοδα αποστολής κάθε προϊόντος. Αλλά η αλήθεια είναι ότι, επειδή τα διαδικτυακά μαγαζιά δεν είναι κανονικά μαγαζιά, τα προϊόντα που πουλάνε συνήθως είναι πιο φτηνά αφού δεν υπάρχει το ενοίκιο του καταστήματος ή ο μισθός των υπαλλήλων (αρκεί κάποιος να στέλνει τα δέματα με τα προϊόντα που αγοράζουν οι διαδικτυακοί πελάτες). Επομένως, οι τελικές τιμές στις δύο επιλογές δεν απέχουν και τόσο πολύ.

20η Μαρτίου

Η ποίηση του Καβάφη

Ο Καβάφης είναι ένας από τους πιο γνωστούς και σημαντικούς ποιητές της Νεοελληνικής λογοτεχνίας, και το έργο του έχει επηρεάσει αρκετούς συγγραφείς, τόσο από την Ελλάδα όσο κι από το εξωτερικό (όπως τους Ισπανούς Jaime Gil de Biedma και Luis Cernuda). Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά της ποίησης του Καβάφη βρίσκουμε, ακόμα και χωρίς να διαβάσουμε θεωρητικές μελέτες για αυτόν, ότι παραμένει έξω από τις λογοτεχνικές τάσεις της εποχής, ίσως επειδή δεν ζούσε στο ίδιο περιβάλλον με τους άλλους Έλληνες ποιητές, αλλά στην Αλεξάνδρεια, και μετά με μικρά διαστήματα στην Αγγλία και στην Κωνσταντινούπολη.

Όσο για τα θέματα των ποιημάτων του, μπορούμε εύκολα να τα ξεχωρίσουμε τουλάχιστον σε τρεις κατηγορίες: ερωτικά ποιήματα, ιστορικά ποιήματα και φιλοσοφικά ποιήματα, αν και βέβαια ο αναγνώστης παρατηρεί πως αρκετά από αυτά έχουν στοιχεία από δύο ή και από τις τρεις κατηγορίες, όπως για παράδειγμα αυτό με τίτλο «Τρώες». Επίσης, σχετικά με τα ιστορικά ποιήματα, αξίζει να ειπωθεί ότι ο Καβάφης εμπνέεται από συγκεκριμένες ιστοριογραφικές πηγές σχετικές κυρίως με την ελληνιστική και βυζαντινή Ανατολή. Επομένως ο αναγνώστης πρέπει να γνωρίζει αυτά τα επεισόδια της ιστορίας ή το συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο για να καταλάβει τα ποιήματα, ενώ αυτό δεν συμβαίνει, για παράδειγμα, με τα ερωτικά.

Τα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη, που προσωπικά είναι τα αγαπημένα μου, συγκεντρώνουν όλα τα χαρακτηριστικά του που αφορούν τη γλώσσα και τον τρόπο γραφής: είναι γραμμένα με μετρημένο ύφος, όπου καμία λέξη δεν λείπει ή περισσεύει. Αυτή είναι, κατά την γνώμη μου, η ποιητική δύναμη του συγγραφέα: η ικανότητα να εκφράζει βαθιά συναισθήματα με απλό κι ελαφρύ τρόπο. Επίσης παρατηρούμε κάποια στοιχεία που επαναλαμβάνονται: τον αποκλεισμό που νοιώθει ο Καβάφης, από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει (και θεωρεί πως δεν είναι η σωστή λύση), όπως βλέπουμε στο ποίημα «Τείχη»· επίσης το εσωτερικό κενό το οποίο προσπαθεί να γεμίσει, και βέβαια το έντονο (ομο)ερωτικό στοιχείο.

6η Μαρτίου

Η εποχή του Ροΐδη μέσα από τα χρονογραφήματά του

Τα χρονογραφήματα του Ροΐδη, πέρα από τη λογοτεχνική τους αξία, συνιστούν ένα αρκετά χρήσιμο στοιχείο όσον αφορά την απεικόνιση των ελληνικών πόλεων κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Αναφέρομαι σε αυτήν τη συγκεκριμένη περίοδο λόγω της περίπλοκης πολιτικής κι οικονομικής κατάστασής της (με τις συνεχείς εναλλαγές πρωθυπουργίας της χώρας των Τρικούπη Δηλιγιάννη) και των σημαντικών αλλαγών που συνέβησαν, όπως για παράδειγμα η έντονη αστικοποίηση και η διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.

Ίσως η ζωγραφική θα μπορούσε να είναι ένα άλλο μέσο για να γνωρίσουμε την Αθήνα της εποχής, όμως δεν φαίνεται να υπήρχαν πολλοί ζωγράφοι που να περιέγραφαν την αστική ζωή (έχω συναντήσει το όνομα του Επτανησίου Νικόλαου Ξυδιά και του Παύλου Μαθιόπουλου). Πάντως, σε όλες τις ζωγραφιές της περιόδου βλέπουμε μόνο μία μεριά της πραγματικότητας, δηλαδή την καθημερινή ζωή του απλού λαού και ποτέ τους τρόπους διασκέδασης των αστών.

Επιστρέφοντας στο θέμα μας, ο Ροΐδης στα χρονογραφήματά του «Τα υαλοπωλεία» και «Αθηναϊκοί περίπατοι» μας εξηγεί, με ειρωνεία και χιούμορ, την κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι δρόμοι της Αθήνας στη δεκαετία του 1890. Το πρώτο χρονογράφημα είναι γεμάτο χιούμορ, και ο συγγραφέας αφηγείται τα γεγονότα με ωραίο κι ευγενικό τρόπο (χρησιμοποιεί διάφορους ευφημισμούς για να αποφύγει συνέχεια τιkaς λέξεις «ουρώ» ή «τα κάτουρα»: «ποτίζω», «ραντίζω», «δροσίζω», «ζωμός»), όμως πρόκειται για κάτι που θα έλεγα ότι πραγματικά τον ενοχλεί: το πρόβλημα των αδέσποτων σκυλιών.

Στο δεύτερο χρονογράφημα ανακαλύπτουμε, πάλι μέσω της ειρωνείας, πώς ήταν η Αθήνα των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων: επρόκειτο για μία μικρή πόλη (η οποία μόλις είχε αρχίσει να δέχεται μεγάλες μάζες επαρχιωτών που έρχονταν από την ύπαιθρο και μετέφεραν διάφορα αγροτικά χαρακτηριστικά), γεμάτη ρύπανση και με βρώμικο αέρα. Ο Ροΐδης συγκρίνει τους δρόμους της Αθήνας με αυτούς της Αμερικής, όπου καθαρίζονται τέσσερις φορές κάθε μέρα και βάζουν πρόστιμα σε όσους πετάνε σκουπίδια. Επίσης σχολιάζει την «αγωνομανία» που έπαθαν οι Αθηναίοι, φτάνοντας στο σημείο να προπονηθούν χωρίς καθόλου ευπρέπεια. Αυτό, μαζί με το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι φαίνονταν να συμφωνούν με «τας περί εξισώσεως των δύο φύλων προοδευτικάς ιδέας», φανερά τον εκνευρίζουν.

20η Φεβρουαρίου

Η γυναίκα στον Παπαδιαμάντη

Ένα από τα χαρακτηριστικά του έργου του Παπαδιαμάντη είναι η περιγραφή της κοινωνίας, και ιδιαιτέρως των ταπεινών ανθρώπων του αγροτικού ή επαρχιακού κόσμου, που αποτελούν ένα περιθωριοποιημένο μέρος της κοινωνίας της εποχής λόγω της φτώχειας και της υπανάπτυξης. Άλλωστε, κεντρικό ρόλο μέσα στα έργα του παίζουν οι γυναίκες, αυτές που ανήκουν στις προαναφερόμενες κοινωνίες και τις οποίες περιγράφει ως βασανισμένες, περιφρονημένες και δούλες μίας αναπόφευκτης μοίρας, που τους δόθηκε λόγω του φύλου τους.

Έτσι, στο έργο του Χωρίς στεφάνι, η ηρωίδα είναι μια αστεφάνωτη γυναίκα που ο άντρας με τον οποίο συζεί έχει «και άλλας ερωμένας. Κι εγέννα τέκνα με αυτάς», αλλά αυτή ευχαρίστως τα έπαιρνε σπίτι της, τα μεγάλωνε και τα αγαπάει, μέχρι που τα ένοιωθε ως δικά της παιδιά. Η συνέπεια όλων αυτών των γεγονότων είναι βέβαια η θλίψη της ηρωίδας, που «έκλαιε κι εμοιρολογούσε τη φθαρείσαν νεότητά της», καθώς και ο φόβος που ένοιωθε να ανακατεύεται με τους υπόλοιπους ανθρώπους, να τη βλέπουν, ο οποίος την υποχρέωνε να απομονωθεί και να μην βγαίνει από το σπίτι της.

Ένα άλλο παράδειγμα βρίσκουμε στο έργο Η φόνισσα, το οποίο αντανακλά την καταπίεση και την περιφρόνηση που υφίσταται το γυναικείο φύλο μέσα στην κοινωνία. Η ηρωίδα της νουβέλας προσπαθεί να διορθώσει αυτή τη θέση της γυναίκας με έναν δραστικό και ανορθόδοξο τρόπο, με στόχο τα θύματά της να μην υποφέρουν όταν μεγαλώσουν με την προκαθορισμένη μοίρα τους.

22η Δεκεμβρίου

Η αγαπημένη μου ταινία είναι μία που σκηνοθέτησε ο γνωστός αμερικάνος Τιμ Μπάρτον. Είναι του έτους 2008 και λέγεται «Sweeney Todd: ο φονικός κουρέας της οδού Φλιτ». Προταγωνιστούν πολλοί βρετανοί ηθοποιοί όπως η Helena Bonham Carter, ο Alan Rickman, ο Timothy Spall και ο Sacha Baron Cohen. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο βλέπουμε τον δημοφιλή ηθοποιό Johnny Depp.

Αυτή η ταινία είναι βασισμένη σε ένα πετυχημένο μιούζικαλ που παιζόταν για πολλά χρόνια στο Μπρόντγουεϊ. Οι ηθοποιοί, αν και δεν είναι επαγγελματίες τραγουδιστές, πήραν μαθήματα τραγουδιού και παρουσιάζουν άριστα τα μουσικά κομμάτια του έργου.

Η ιστορία αρχίζει όταν ο Sweeney Todd, πρώην κουρέας, επιστρέφει στο Λονδίνο της βικτωριανής εποχής μετά από δεκαπέντε χρόνια που είχε περάσει άδικα φυλακισμένος. Τον έστειλε μακριά ένας δικαστής για να τον ξεφορτωθεί επειδή ήθελε τη γυναίκα του. Αυτή, όπως του λέει η κυρία Lovett που έχει ένα κατάστημα κρεατοπιτών στο παλιό του σπίτι, δηλητηριάστηκε. Ο δικαστής πήρε το μωρό τους, ένα μικρό κοριτσάκι, έγινε ο κηδεμόνας του και το έχει κλεισμένο μέσα στο σπίτι όλα αυτά τα χρόνια. Η κυρία Lovett θα προσπαθήσει να βοηθήσει τον Sweeney Todd να εκδικηθεί τον δικαστή, αλλά στη μέση θα σταθούν ένας άλλος κουρέας ο οποίος τον ξέρει από παλιά και απειλεί να κελαηδήσει, ο νέος βοηθός του που από την αρχή δεν εμπιστεύεται τον Sweeney, και η ίδιες οι πράξεις της κυρίας Lovett, οι οποίες δεν ξέρουμε ποτέ αν είναι ιδιοτελείς ή ανιδιοτελείς, μαζί με διάφορα άλλα προβλήματα. Στο μεταξύ, Ο Sweeney έχει αρχίσει τη δική του εκδίκηση με ολόκληρη την πόλη, και την εκτελεί μάλιστα με τον πιο ειδεχθή τρόπο.

1η Δεκεμβρίου

Η αγαπημένη μου πόλη είναι η Μάλαγα, η οποία βρίσκεται στο νότο της Ισπανίας. Ανάλογα με το πληθυσμό της, που είναι πάνω από το μισό εκατομμύριο κατοίκων, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην περιφέρεια στην οποία βρίσκεται (Ανδαλουσία) και η πέμπτη στην Ισπανία.

Η Μάλαγα είναι η προτεύουσα της «Ακτής του Ηλίου», δηλαδή της ανδαλουσιανής ακτής, και δέχεται τους περισσότερους τουρίστες, κυρίως από χώρες όπως η Αγγλία αλλά και από άλλα μέρη της Ισπανίας, που ψάχνουν τις παραλίες και τον ήλιο που δεν έχουν στους τόπους τους.

Αλλά αυτή η πόλη δεν προσφέρει μόνο αυτά στον επισκέπτη. Πρόκειται για ένα μέρος αρκετά πλούσιο σε ιστορία και πολιτισμό. Οι Φοίνικες έφτασαν πρώτοι στον κόλπο όπου σήμερα βρίσκεται η πόλη την οποία ίδρυσαν βάζοντάς της το όνομα «maláka». Ύστερα έφτασαν οι Ρωμαίοι, που άφησαν, μεταξύ άλλων, το καταπληκτικό θέατρο στη πλαγιά του λόφου στο κέντρο της πόλης. Από τα αραβικά χρόνια η Μάλαγα έχει, στην κορυφή του ίδιου λόφου, ένα αμυντικό φρούριο (η «Αλκαθάβα») και ένα κάστρο (το «Χιβραλφάρο»), ενωμένα από ένα δρομάκι με τείχη.

Από τα πιο πρόσφατα χρόνια μπορεί να δει κανείς την κεντρική οδό Λάριος, γεμάτη καταστήματαν και εστιατόρια, την Λεωφόρο του Πάρκου, με πάρα πολλά διαφορετικά και εξωτικά δέντρα και φυτά, και το Μουσείο του Πικάσο, του διασημότερου καλλιτέχνη που γεννήθηκε στη Μάλαγα.

Τέλος, εκτός από αυτή τη μεγάλη ποικιλία εναλλακτικών στοιχείων, η Μάλαγα μπορεί να προσφέρει σε επισκέπτες και ντόπιους διάφορα σινεμά και θέατρα με τις τελευταίες ταινίες και με δημοφιλή έργα, εκδηλώσεις, συναυλίες και πολλά άλλα. Επίσης, ως μεσογειακή πόλη, το φαγητό της Μάλαγα είναι από τα πιο υγιεινά και νόστιμα. Προς το παρόν κανένας δεν έχει πει ότι δεν έφαγε καλά στη Μάλαγα!

27η Οκτωβρίου

Ένα ισπανικό επάγγελμα που ανήκει πλέον στο παρελθόν είναι αυτό του ντελάλη. Ο ντελάλης υπήρχε δημόσιος υπάλληλος που εργαζόταν κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, στα χωριά, και η δουλειά του ήταν να ενημερώνει το πλήθος για όσα νέα υπήρχαν, τόσο στο συγκεκριμένο μέρος όσο και στη χώρα γενικά. Διένυε τους δρόμους κρατώντας ένα καμπανάκι στο χέρι του και χτυπώντας την για να τραβάει την προσοχή των ανθρώπων. Έτσι έκανε τις ανακοινώσεις του κάθε μέρα, επειδή στα παλιά χρόνια δεν υπήρχαν η τηλεόραση, το ραδιόφονο και οι εφημερίδες.

Πολύ εντυπωσιακό ήταν ο τρόπος με τον οποίο μιλούσε, δηλαδή σαν να τραγουδούσε, επησιμαίνοντας πολύ τις τονικές συλλαβές και κάπως προφέροντάς τις λίγο πιο μακρές. Επίσης, ήταν πολύ χαρακτηριστικό το πώς πάντα άρχιζε τις αναγγελίες του. Στην αρχή των αναγγελιών πάντα έλεγε «Γνωστοποιείται ότι...» και συνέχιζε με την ανακοίνωση.

27η Οκτωβρίου

Το ανδαλουσιανό «γαθπάτσο» είναι μια από τα δημοφιλέστερα εδέσματα από την νότια Ισπανία. Πρόκειται για κάτι ανάμεσα σε αναψυκτικό και κρύα σούπα και για αυτό το καταναλώνουμε κυρίως το καλοκαίρι.

Για να φτιάξουμε το «γαθπάτσο» χρειαζόμαστε τα εξής συστατικά: λαχανικά (ντομάτες, αγγούρια, πιπεριές και κρεμμύδι), ψωμί, λάδι, ξύδι και αλάτι. Η εκτέλεσή του είναι αρκετά εύκολη: πρώτα καθαρίζουμε τα αγγούρια και τις ντομάτες και τα κόβουμε σε μεγάλα κομμάτια, όπως και τις πιπεριές και το κρεμμύδι. Βάζουμε στο μίξερ τα λαχανικά και το ψωμί (το οποίο χρησιμεύει στο να πυκνώσει το υγρό· αν θέλουμε να φαιίνεται πιο πολύ σαν σούπα κι όχι σαν αναψυκτικό για να το πιούμε στο ποτήρι, θα βάλουμε περισσότερο ψωμί), και ρίχννουμε λίγο αλάτι, λίγο ξύδι και λίγο λάδι, ανάλογα με την ποσότητα λαχανικών, όπως κάνουμε με την σαλάτα. Όταν δούμε ότι έχει γίνει μια ομοιογενής μίξη, σημαίνει ότι το «γαθπάτσο» μας είναι έτοιμο και μπορούμε να το σερβίρουμε. Μπορούμε επίσης να ρίξουμε λίγο πάγο για να είναι ακόμα πιο δροσερό.

13η Οκτωβρίου

Τον περασμένο Ιούλιο πήγα στο Λονδίνο για να ακολουθώ κάποια μαθήματα σχετικά με την οπτικοακουστική μετάφραση. Την πόλη την είχα ήδη δει τέσσερα χρόνια πριν, αλλά κάναμε λίγο τουρισμό μαζί με τις συμμαθήτριές μου. Το πρώτο πράγμα που πήγαμε να δούμε ήταν το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο είναι γεμάτο αγάλματα και άλλα έργα τέχνης από όλο τον κόσμο και από όλες τις εποχές.

Εκεί, σε μία ψυχρή αίθουσα, βρίσκεται μοναχή η Καρυάτιδα της αθηναϊκής ακρόπολης, με μία κολώνα από το Ερέχθειο απέναντί της. Τα εκφραστικά μάτια του αγάλματος κοιτάζουν μπροστά, στο κενό, σαν να μην ανήκε σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ενώ η στάση του σώματος φαίνεται βολική αφού στηρίζει όλο του το βάρος στο δεξιό πόδι και το αριστερό γόνατο είναι ελαφρώς λυγισμένο, αφήνοντάς μας να το διακρίνουμε δια μέσου του φορέματος, το οποίο μοιάζει σαν βρεγμένο επάνω στο κορμί.

Τέλος, ένα σημείο αυτού του γλυπτού που πάντα με εντυπωσιάζει είναι η κόμμωσή του· τα μαλλιά της γυναίκας είναι δεμένα σε μία όμορφη πλεξούδα, η οποία είναι τόσο λεπτομερής που φαίνεται πραγματική και σε κάνει να σκέφτεσαι ότι είναι αδύνατο ένα ανθρώπινο χέρι να το έχει καταφέρει. Και βέβαια το πιο απίστευτο γεγονός είναι ότι τα χτενίσματα των άλλων Καρυατίδων, αυτών που βρίσκονται στην Αθήνα, είναι όλα διαφορετικά, δηλαδή δεν υπάρχουν δύο ίδια· αυτό είναι, κατά την γνώμη μου, κάτι θαυμάσιο.

Κική Δημουλά, «Βρετανικό μουσείο (Ελγίνου μάρμαρα)»