Βιβλία που διάβασα

• Θεσσαλονίκη

1. ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ, ΜΕΝΗΣ: Η κυρία Κούλα. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2010, 90 σελίδες. [Menis Cumandareas: La señora Kula]
2. ΚΑΡΚΑΒΙΤΣΑΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ: Θεσσαλονίκη (διήγημα). Εκδόσεις ΙΑΝΟΣ, Αθήνα, 2004, 45 σελίδες. [Andreas Carcavitsas: Salónica (relato)]
3. ΙΩΑΝΝΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Η πρωτεύουσα των προσφύγων. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1984 (Ε' έκδοση). [Yorgos Ioanu: La capital de los refugiados]
4. ΚΑΒΑΦΗΣ, Κ.Π.: Οκτώ δοκίμια για την ποίηση 1902-1907). Εκδόσεις Μπιλιέτο, Αθήνα, 1996. [Cavafis, C. P.: Ocho ensayos sobre la poesía]
5. ΜΑΡΚΑΡΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ: Τριημερία και άλλα διηγήματα. Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2015. [Petros Márkaris: Tres días y otros relatos]
6. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ, ΑΛΕΚΟΣ· ΚΑΟΥΑ, ΑΒΡΑΑΜ· Di DONNA, ANNIE: Δημοκρατία. Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2015. [Alecos Papadatos, Abraham Kawa y Annie Di Donna: Democracia]
7. ΠΑΡΟΤΙΔΗΣ, ΦΟΡΗΣ: Παροιμίες του Πόντου & παροιμιακές φράσεις. Εκδόσεις Παιδεία / Μαλλιάρης Παιδεία, Θεσσαλονίκη, 2007. [Foris Parotidis: Proverbios del Ponto y frases hechas]
8. ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ, ΜΕΝΗΣ: Η σειρήνα της ερήμου. Εκδόσεις Πατάκη. Αθήνα, 2015. [Menis Cumandareas: La sirena del desierto]
9. ΓΚΟΥΝΑΓΙΑΣ, ΜΑΝΩΛΗΣ: Las Incantadas: αταξίδευτη Μαγεμένη. Εκδόσεις Κυριακίδη Αφοί, Αθήνα, 2012. [Manolis Gunayás: Las Incantadas: La Encantada que no viajó]
10. ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ, ΜΕΝΗΣ: Θυμάμαι τη Μαρία. Εκδόσεις Καστανιώτη. Αθήνα, 2007. [Menis Cumandareas: Me acuerdo de María]
11. ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Γερνάω επιτυχώς. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2000. [Yorgos Scabardonis: Envejezco bien]
12. ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ: Καβαφικοί φόνοι. Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα, 2012. [Zodorís Papaceodoru: Asesinatos cavafianos]

• Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

1. ΙΩΑΝΝΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Η μόνη κληρονομιά. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1999. [Yorgos Ioanu: La única herencia]
2. ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ: Ζούμε τις τελευταίες μας μέρες. Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2013. [Zanasis Jimonás: Vivimos nuestros últimos días]
3. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΖΕΡΖΕΛΙΔΗΣ: Το ψωμίν. Εκδόσεις Κυριακίδη Μονοπρόσωπη ΙΚΕ, Θεσσαλονίκη, 2016. [Yeoryios I. Serselidis: El pan (griego póntico)]
4. Χ. Α. ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ: Νεαρό άσπρο ελάφι. Εκδόσεις Πατάκη, 2016. [J. A. Jomenidis: Cervatillo blanco]
5. ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ: Υπουργός νύχτας. Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2016. [Yorgos Scabardonis: Ministro de noche]

• Καλοκαίρι (Αθήνα):

1. Χ. Α. ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ: Λόγια-φτερά. Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2009. [J. A. Jomenidis: Palabras-alas]
2. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ: ΣΑΟΣ. Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα, 2015. [Yanis Calpusos: Saos]
3. ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΡΚΑΡΗΣ: Offshore. Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2016. [Petros Máskaris: Offshore]

• Αθήνα

1. ΣΚΑΣΣΗΣ, ΘΩΜΑΣ: Ο βαλσαμωμένος γάτος. Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2001, 112 σελίδες. [Zomás Scasis: El gato embalsamado]
2. ΒΑΛΤΙΝΟΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ: Ανάπλους. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2012, 157 σελίδες. [Zanasis Valtinós: Remembranza]
3. ΛΑΜΠΡΟΥ, ΜΑΡΤΥ: Κόπιτσες. Εκδόσεις Οσελότος, Αθήνα, 2010, 150 σελίδες. [Marty Lambru: Broches]
4. ΣΑΡΙΚΑΣ, ΖΗΣΗΣ: Κυριακή ρεπό. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2014, 240 σελίδες. [Sisis Saricas: Domingo libre]
5. ΤΣΑΚΙΡΗ, ΣΑΣΑ: Διδώ Σωτηρίου. Από τον κήπο της Εδέμ στο καμίνι του αιώνα μας. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1996, 328 σελίδες. [Sasa Tsakiri: Didó Sotiríu. Del jardín del Edén a la caldera de nuestro siglo]
6. ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ, ΑΓΑΘΗ & ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ, ΕΡΙΕΤΤΑ: Διαβάζοντας Κική Δημουλά. Μία προσέγγιση στο έργο της. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2001, 184 σελίδες. [Agaci Yeoryiadu & Erieta Deliyani: Leyendo a Kikí Dimulá. Una aproximación a su obra]
7. ΚΑΚΙΣΗΣ, ΣΩΤΗΡΗΣ: Σαπφώ. Τα ποιήματα. Εκδόσεις Ερατώ, Αθήνα, 2002, 230 σελίδες. [Sotiris Cakisis: Safo. Poemas]
8. ΚΑΒΑΦΗΣ, Κ.Π.: Ποιήματα. Τα ατελή. Εκδόσεις Ιδεογράμμα, Αθήνα. [C. P. Cavafis: Poemas. Incompletos]
9. ΠΑΙΒΑΝΑΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Βία και αφήγηση. Ιστορία, ιδεολογία και εθνικός πολιτισμός στην πεζογραφία του Θανάση Βαλτινού. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2012, 312 σελίδες. [Dimitris Paibanás: Violencia y narración. Historia, ideología y cultura nacional en la prosa de Zanasis Valtinós]
10. ΕΛΥΤΗΣ, ΟΔΥΣΣΕΑΣ: 2 x 7 ε. Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 1997, 64 σελίδες. [Odiseas Elitis: 2 x 7 ε]
11. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ: Άπαντα. Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1995, 352 σελίδες. [Costas Kariotakis: Poesía completa]
12. ΣΩΤΗΡΙΟΥ, ΔΙΔΩ: Τυχαίο συναπάντημα και άλλες ιστορίες. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2004, 325 σελίδες. [Didó Sotiríu: Encuentro sorpresa y otras historias]
13. ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΣ, ΝΙΚΟΣ: Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία. Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα, 2009, 195 σελίδες. [Nicos Sarandacos: Las palabras tienen su propia historia]
14. ΒΙΖΥΗΝΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Το μόνον της ζωής του ταξείδιον. Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα, 1998, 72 σελίδες. [Yorgos Visiinós: El único viaje de su vida]
15. ΡΟΪΔΗΣ, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ: Ψυχολογία συριανού συζύγου. Εκδόσεις ΙΑΝΟΣ, Αθήνα, 2005, 58 σελίδες. [Roídis, Emanuil: Psicología de un marido de Siros]
16. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΡΣΗ: Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2001, 57 σελίδες. [Ersi SOtiropulu: Puente de tres días en Yánena]
17. ΔΙΒΑΝΗ, ΛΕΝΑ: Νάντια. Εκδόσεις Μελάνι, Αθήνα, 2006, 180 σελίδες. [Lena Divani: Nadia]
18. ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ, ΜΕΝΗΣ: Σ' ένα στρατόπεδο άκρη στην ερημιά. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2009, 150 σελίδες. [Menis Cumandareas: En un campamento militar en medio del desierto]
19. ΜΑΡΚΑΡΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ: Η Αθήνα της μίας διαδρομής. Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2013, 256 σελίδες. [Petros Márkaris: La atenas de un viaje]
20. ΔΗΜΟΥ, ΝΙΚΟΣ: Παρ' όλα αυτά. Εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα, 2014, 121 σελίδες. [Nikos Dimou: A pesar de todo]
21. ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Νοέμβριος. Εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα, 2014, 156 σελίδες. [Yorgos Scabardonis: Noviembre]
22. ΡΙΤΣΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ: Ρωμιοσύνη. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2010, 28 σελίδες. [Yanis Ritsos: Grecidad]
23. ΙΩΑΝΝΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Πολλαπλά κατάγματα. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 1991, 204 σελίδες. [Yorgos Ioanu: Politraumatismos]
24. ΜΑΡΚΑΡΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ: Τίτλοι τέλους. Ο επίλογος. Εκδόσεις Γαβριηλίδηις, Αθήνα, 2014, 296 σελίδες. [Petros Márkaris: Títulos de crédito. El epílogo]

• Μαθήματα στο Ίδρυμα

1. ΚΟΥΦΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΣ: Οικογενειακή πορσελάνη. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2014, 156 σελίδες. [Cufakis, Nicos: Porcelana familiar]
2. ΠΕΤΣΕΤΙΔΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Επί τέσσερα. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2014. 153 σελίδες. [Petsetidis, Dimitris: Por cuatro]
3. ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ, ΧΑΡΗΣ: Το αίμα νερό. Εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα, 2014. 74 σελίδες. [Vlavianós, Jaris: La sangre agua]
4. ΛΑΜΠΡΟΥ, ΜΑΡΤΥ: Με λυμένο χειρόφρενο. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2014. 310 σελίδες. [Lambru, Marty: Sin freno de mano]
5. ΠΡΑΤΙΚΑΚΗΣ, ΜΑΝΟΛΗΣ: Σύνδρομο Fregoli. Εκδόσεις Καλέντης, Αθήνα, 2013. 307 σελίδες. [Praticakis, Manolis: Síndrome Fregoli]
6. ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ: Ο βομβιστής του Παρθενώνα. Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2010. 88 σελίδες. [Jrisópulos, Jristos: El que bombardeó el Partenón]
7. ΠΑΛΑΒΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ: Αστείο. Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα, 2012. 109 σελίδες. [Palabós, Yanis: Chiste]
8. ΜΟΔΙΝΟΣ, ΜΙΧΑΛΗΣ: Τελευταία έξοδος Στυμφαλία. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2014. 188 σελίδες. [Modinós, Mijalis: Última salida Estinfalia]
9. ΓΟΥΔΕΛΗΣ, ΤΑΣΟΣ: Το ωραίο ατύχημα. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2013. 224 σελίδες. [Gudelis, Tasos: El feliz accidente]
10. ΞΕΝΑΡΙΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Στην άκρη του κόσμου. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2011. 382 σελίδες. [Xenarios, Yorgos: En el extremo del mundo]
11. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΣΩΤΗΡΗΣ: Κοντά στην κοιλιά. Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2014. 104 σελίδες. [Dimitríu, Sotiris: Cerca del vientre]
12. ΠΑΠΑΜΑΡΚΟΣ, ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ: Γκιακ. Εκδόσεις Αντίποδες, Αθήνα, 2014. [Dimoscenis Papamarcos: Guiak]
13. ΜΠΟΥΡΑΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ: Τι είδε η γυναίκα του Λωτ;. Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2007. [Ioanna Burasopulu: ¿Qué vio la mujer de Lot?]
14. ΧΕΙΜΩΝΑΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ: Αίτημα φιλίας. Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2015. [Zanasis Jimonás: Petición de amistad]
15. ΣΥΜΠΑΡΔΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Μεγάλες γυναίκες. Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2015. [Yorgos Simbardis: Mujeres mayores]
16. ΒΑΛΤΙΝΟΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ: Τρία ελληνικά μονόπρακτα. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2008.
17. ΒΑΛΤΙΝΟΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ: Η κάθοδος των εννιά. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2007.

• Λέσχη ανάγνωσης της Εταιρείας Συγγραφέων

1. ΜΠΑΡΝΣ, ΤΖΟΥΛΙΑΝ: Ένα κάποιο τέλος. Μετ.: Θωμάς Σκάσσης. Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2011.
2. ΑΡΑΓΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Ζητήματα λογοτεχνικής κριτικής, Τόμος Γ'. Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα, 2003.
3. ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ: Ά-νοστον ήμαρ. Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 1997.
4. ΠΟΛΙΤΗ, ΤΖΙΝΑ: Περί-διαβάζοντας την αγγλική λογοτεχνία, 1593-1854. Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 2008.
5. ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Αναθεώρηση τέχνης: Η επιθεώρηση τέχνης και οι άνθρωποί της. Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα, 2006.

Το αίμα νερό

Γενικά, οι εντυπώσεις που είχα διαβάζοντας αυτό το βιβλίο ήταν όλες θετικές, δηλαδή σε γενικές γραμμές το θεώρησα ευχάριστο και μου άρεσε. Κατ’ αρχήν, για μένα ήταν προφανές ότι επρόκειτο για μία αυτοβιογραφική ιστορία, αν και βεβαίως δεν μπορούσα να ξέρω κατά πόσο ο συγγραφέας είχε προσαρμόσει τις εμπειρίες του, δεδομένου ότι, φυσικά, όταν γράφει κανείς πρέπει να δίνει του κειμένου κάποια στοιχεία λογοτεχνικότητας. Επίσης, ανεξαρτήτως από το μέγεθος του έργου, το γράψιμο κρατάει απαραίτητα κάποιο χρόνο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι σκέψεις, οι αναμνήσεις, ακόμα και τα συναισθήματα αλλάζουν, εξελίσσονται.

Σχετικά με αυτό, το κομμάτι που μου προκάλεσε την μεγαλύτερη εντύπωση, και που μου δημιούργησε τις περισσότερες απορίες σχετικά με το αν όλα όσα διηγείται ο συγγραφέας είναι αλήθεια, ήταν η πράξη 11, στην αρχή, εκεί που μιλάει για τον πρώτο εραστή της μητέρας του. Πρώτον, λέει πως αυτός ήταν ένας ισπανός που ήθελε να γίνει ένας μεγάλος torero, το οποίο, ως Ισπανίδα, μου φάνηκε σαν το τυπικό στερεότυπο που έχουν όλοι για τους Ισπανούς (δηλαδή εμείς δεν είμαστε γιατροί, καθηγητές ή υδραυλικοί, μόνο toreros και χωρεύτριες του flamenco). Δεύτερον, αναφέρεται ακριβώς μετά στο γεγονός ότι η μητέρα του τον γνώρισε όταν σπούδαζε δημοσιογραφία (δεν κατάλαβα ακριβώς ποιος, αυτή ή ο Ισπανός) στην Αγγλία, που πάλι με παραξένεψε επειδή όλοι οι Ισπανοί ξέρουμε πως οι toreros ανήκουν πάντα στο χαμηλότερο κοινωνικό (ή τουλάχιστον πνευματικό) επίπεδο και δεν έχουν σπουδές, δηλαδή ούτε στη γλώσσα μας μιλάνε με σωστό τρόπο. Επομένως, είναι πάρα πολύ ασυνήθιστο να πάει ένας τέτοιος άνθρωπος σε μία άλλη χώρα που δεν μιλάει η γλώσσα, και πόσο μάλλον να σπουδάσει κιόλας ένα πτυχίο.

Κάτι άλλο που μου είχε κάνει να σταματήσω για λίγο και να αναρωτηθώ για ποιους λόγους θα είχε γράψει αυτό ο συγγραφέας ήταν η πράξη 6. Σε αυτή την πράξη διαβάζουμε πως όταν ήταν παιδί και πρωτοπήγαινε στο σχολείο μπέρδευε τα φωνήεντα του λατινικού αλφαβήτου και έβαζε πάντα το o μετά το a στη σειρά. Αυτό είναι μάλιστα κάτι πολύ περίεργο και σκέφτηκα αν αυτή η σειρά είναι τυχαία ή όχι (που προφανώς δεν είναι). Μετά, κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας με τον ίδιο τον συγγραφέα, αυτός έλυσε το ζήτημα και μας είπε πως ίσως ο λόγος είναι ότι το o έχει τον ίδιο ήχο με το ελληνικό ωμέγα, και για αυτό το μυαλό του πήγαινε εκεί. Και ίσως το πιο περίεργο είναι πως, όπως μας είπε επίσης ο συγγραφέας, η τελευταία λέξη αυτής της πράξης τελειώνει με ένα όμικρον, που έχει πάλι τον ήχο του ωμέγα και τη μορφή του λατινικού o. Αυτό το θεωρώ κάτι πολύ σημαντικό για τη μορφή του κειμένου και είναι βεβαίως κάτι που θα έπρεπε να προσέξει ένας μεταφραστής αν μεταφράσει αυτό το έργο (και, όπως είπαμε εκείνη τη μέρα της συνάντησης, εγώ έχω αρχίσει να το μεταφράζω και το έχω προσέξει ώστε η τελευταία λέξη να τελειώσει επίσης σε o).

Όσον αφορά το ύφος, τη γλώσσα, παρατήρησα μάλιστα ότι αυτό το έργο είναι γραμμένο στο δεύτερο πρόσωπο του ενικού, και επίσης αυτό είναι κάτι που μου έκανε εντύπωση γιατί δεν το περίμενα, δηλαδή είναι κάτι πάρα πολύ σπάνιο και ασυνήθιστο. Και όμως, κάπως νοιώθεις ότι ταιριάζει πάρα πολύ με το έργο, ότι έτσι πρέπει να είναι γραμμένο και όχι σε κανένα άλλο πρόσωπο ή τροπο. Εγώ, προσωπικά δεν είχα ξαναδεί τη χρήση αυτού του προσώπου σε λογοτεχνικό έργο και, κατά κάποιο τρόπο, ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για μένα.

Τέλος, παρατήρησα επίσης το γεγονός ότι η μητέρα του λειτουγεί ως σύμβολο μέσα στην ιστορία, επειδή αναφέρεται σε αυτή πάντα με μία αντωνυμία, δηλαδή «αυτή» ή «εκείνη». Είναι φανερό πως με αυτό τον τρόπο θέλει να δηλώσει ότι η μητέρα του ήταν για αυτόν ένα πρόσωπο πολύ σημαντικό στη ζωή του.